عدالت مصدر است که به معنای ضد ظلم و جور به کار می رود و در اصطلاح به قراردادن هر چیز در جای خود گفته می شود . عدالت اجتماعی اصطلاحی است که به تحقق عدالت در اجتماع و توزیع صحیح امکانات و موقعیت های اجتماعی در جامعه مربوط می شود .
عدالت در علوم مختلف معانی مختلف می یابد . در علم فلسفه و کلام به معنای تطابق رفتار و گفتار انسان با حکم عقل و شرع است که اعلی مرتبه ی آن عصمت است . در علم اخلاق عدل آن است که جمیع صفات انسان در حدّ وسط و مابین افراط و تفریط باشد در علم حقوق و فقه عدالت حالتی نفسانی است که باعث ملازمه ی تقواست وانسان را ازارتکاب گناهان کبیره و صغیره باز می دارد .
تحقق عدالت اجتماعی به دلیل شرایط متنوع و پیچیده ی جوامع انسانی ابعاد گوناگونی دارد. این ابعاد عبارتند از : عدالت اقتصادی – عدالت سیاسی – عدالت قضایی – عدالت فرهنگی .
برای اجرای عدالت باید شاخص ها و معیارهای ارزیابی آن را شناخت که شامل موارد زیر است : قانون گرایی ، شایسته سالاری ، فقر زدایی و رفع شکاف طبقاتی ، توازن و تکافل اجتماعی ، شبهه زدایی و زمینه سازی برای رشد و تعالی عمومی ، بهره وری همه ی مردم از امکانات عمومی ، امنیت حقوقی .
از مباحث ضروری در مبحث عدالت اجتماعی ، تشریح لوازم و شرایط اجرای عدالت است که این لوازم عبارتند از : عدالت اخلاقی کارگزاران حکومتی ، برخورد با عدالت گریزان ، نظارت بر کارکرد کارگزاران حکومتی ، الگوگیری از شیوه ی زندگی معصومان (ع) ، نگهداشت متقابل حقوق حاکم و مردم ، نقش مردم در برپایی عدالت اجتماعی ، گسترش فرهنگ عدالت خواهی ، گسترش امنیت ملی ، تأمین نیازهای عمومی و اساسی مردم ، تحکیم و تقویت دستگاه قضایی ، قاطعیت در اجرای احکام و حدود الهی ، شفاف ساختن حقوق ، قوانین و حدود اجتماعی .
اجرای عدالت در جوامع انسانی ، همواره با موانع و مشکلاتی روبه رو بوده است که باید با شناخت آنها به رفع و اصلاح آنها پرداخت . این عوامل به قرار زیرند : دنیا گرایی ، رشوه ، وابستگان به مراکز قدرت ، ربا ، احتکار ، امتیاز جویی و امتیاز دهی ، برخوردهای تبعیض آمیز ، ستم و ستمگری ، درگیری و تشنج در میان امت اسلام ، آگاه نبودن از ابعاد عدالت اجتماعی ، سرمایه داری ، برخورد های دوگانه ، خودکامگی ، تکاثر ، هوسرانی
